به گزارش تسنيم؛ با نزدیک شدن به یکمین سالگرد درگذشت نِلسون ماندِلا رهبر فقید افریقای جنوبی، مسابقه پوستری با عنوان «ماندلا» در خانه هنرمندان ایران برگزار شد که با حضور طراحان پوستر از کشورهای مختلف همراه بود. ایده‌ها و نوع نگاهِ طراحان به نلسون ماندلا به گونه‌ای بود که نمی‌شد به راحتی از کنار این آثار گذشت.
در پوستر علی عمرانی نام «mandela» در زمینه‌ای سفید قرار گرفته است. حرف «m» به نشانه پرواز ابدی ماندلا به تدریج تبدیل به یک پرنده می‌شود که به دوردست‌ها بال می‌گشاید. زمینه سفید پوستر می‌تواند نشانه جامعه سفید باشد که پرنده‌ای سیاه سپیدی آن را می‌شکند.
«مارلنا بزک اسمیت» به عنوان نفر اول این مسابقه برگزیده شد. اسمیت برای پوستر خوداز المان‌هایی نا‌معمول به نشانه آزادی و تبعیض نژادی استفاده کرده است که قرائت سمبولیک بیننده، در نگرش به این پوستر را در پی دارد. زمینه سفید پوستر به طرز غیر معمولی قضیه تبعیض نژادی را بخاطر می‌آورد. با کنار رفتن سفیدی زمینه، آسمان آبی آشکار می‌شود. ماندلا به رنگ آبی، آزاد و رها بردل آسمان نقش می‌بندد.
ایده مشابه مارلنا اسمیت را می‌توان در پوستر «محمدرضا حافظی» مشاهده کرد. در این پوستر نام «نلسون ماندلا» در زمینه‌ای سیاه حک شده است و دو حرف «d-l» آبی آسمان را آشکار می‌کنند. این نام ماندلاست که سیاهی تبعیض نژادی را کنار می‌زند و آسمان آزاد را آشکار می‌کند.
«مرتضی رحمتی» به موضوع درگذشت ماندلا پرداخته است. نوار مشکی دور قاب پوستر به عنوان المانی از درگذشت یک فرد با جابجایی حرف «L» انجام شده است. در پایین کادر پوستر تاریخ تولد و درگذشت ماندلا حک شده است تا تعادلی درشکل حروف ایجادشود.
یک قفل، یک کلید، المان‌هایی مناسب برای بیان آپارتاید در آفریقای جنوبی است. «سرجیو اورتیز» از مکزیک رنگ کلید رابا استفاده از رنگهای متداول در لباس‌های محلی این کشور به نوعی اتحاد و همدلی مردم این کشور برای نابودی تبعیض نژادی برگزیده است. کلید سیاه با مویی سپید نشانه ماندلاست که قفل زنجیر تبعیض نژادی را می‌شکند. اما از لحاظ انتخاب رنگ، طراح المان‌های اصلی خود را به رنگ سیاه در زمینه‌ای نخودی رنگ قرار داده است که بیشترین جلوه را بر بستر رنگی روشن به وجود می‌آورد.
حرف «m» مترادف با آزادی است. «تاکاهارو هارا» با استفاده از حرف اول نام ماندلا وبا رنگهای مختلف آدم‌هایی دست در دست یکدیگر ساخته است که نوعی اتحاد و برابری در ابنای بشر از هر نوع رنگ و نژادی را فریاد می‌زند.
«توماسو مارکولا» جغرافیای قاره آفریقا را دستمایه کار خود قرار داده است. در این نقشه قسمت جنوبی این قاره به تصویر ماندلا درآمده است. طراح با انتخاب چنین طرحی برای پوستر خود به یادآوری این نکته پرداخته است که نام آفریقا برابر با نام ماندلاست.
«شاید پیکاسو امروز آزادی راسیاه می‌کشید» این جمله دستمایه ساناز لرکی در پوسترش گشته است. پوستر ردیف‌هایی از شاخه‌های زیتون در 7 ردیف 7 تایی است. در نقطه مرکزی پوستر یک شاخه زیتون سیاه قرار دارد که بخوبی گویای منظور طراح از حضور ماندلا در بین منادیان آزادی است.
چوب خط‌هایی که زندانیان برای گذر ایام بر روی دیوار می‌کشند سوژه‌ای برای اعظم سفری گشته تا با استفاده از این المان خاطره طولانی‌ترین زندانی راه آزادی را گوشزد کند. برای این کار، طراح خط پنجم را به طور اُریب شاخه‌ای زیتون قرار داده است. 4 خط عمودی در کنار یکدیگر علاوه بر گذر روزگار نشان دهنده یک حصار و زندان هم هستند که با خط پنجم شکسته می‌شود.
استفاده از چوب خط‌ها در پوستر دیگری هم بکار رفته است البته با نگاهی متفاوت. طراح در پوستر خود به موضوع 9958 روز زندان ماندلا پرداخته است. در این پوستر در بالای آن ابتدا تاریخی از سال 62 میلادی و در سمت دیگر تاریخی از سال 90 میلادی حک شده است که نشان دهنده آغاز و پایان دوره زندان ماندلاست. سپس تمام فضای زرد رنگ پوستر به چوب خط‌هایی اختصاص یافته است که زندانیان بر روی دیوار زندان حک می‌کنند. در پایین پوستر هم به عدد 9958 روز معادل 27 سال و 3 ماه و 4 روز اشاره شده است. دیگر هیچ توضیح و اشاره‌ای به نام ماندلا صورت نگرفته است. شاید همین آمار برای معرفی فرد زندانی و نام بلندآوازه او کافی باشد. این پوستر از «ژرومه ریبردسویکس» جایزه سوم این مسابقه را دریافت کرد.
«آربر کولونجا» امواج موازی و متوالی را به موازات هم قرار داده است تا با بازی خط و فضای سفید وسیاه تصویری نامریی از نلسون ماندلا خلق کند که فقط با جابجا کردن، صورت ماندلا آشکار می‌شود. این امواج نفرت هستند که روزی از بین می‌روند. ازمیان امواج نفرت، لبخند ماندلا هویدا می‌شود. پوستر مذبور با کسب عنوان دوم مسابقه لبخند را بر لبان طراحش جاری ساخت.
می‌توان گفت که بسیاری از ایده‌های طراحی پوستر در این دوره از مسابقه به هم نزدیک بودند یا اینکه المان‌های مشترک در بین آثار بسیار دیده می‌شد. به عنوان مثال ردیف‌های متوالی و موازی برگهای زیتون بسیار شبیه ردیف‌های متوالی کبوتر‌های سپید است که یک عامل نامتجانس نظم موجود را بر هم می‌زند. در پوستر ساناز لرکی یک زیتون سیاه و در پوسترحامد حکمی یک پرنده سیاه است. استفاده از حرف «M» برای ساختن یک آدم و آدم‌های متوالی که دست در دست هم دارند به نوعی دیگر در کار داریوش وارث از ایران دیده می‌شود. پیش از این استفاده از چنین ایده‌ای را در کار «تاکاهاروهارا» دیده بودیم.
در پوستر «پپوآلمونته» و «نسترن فراهانی» هم اشتراک بیشتر از حد است. در واقع دو طراح از یک ژست معروف از ماندلا که مشت گره کرده‌اش را به نشانه مقاومت بلند کرده است استفاده کرده‌اند. تفاوت در این دو کار به قلب ماندلا برمی گردد. در کار طراح مکزیکی یک کبوتر سفید در قلب ماندلاست و در کار طراح ایرانی قاره آفریقا جای گرفته است. همین ژست البته در نمایی کامل دستمایه «آرمیتا قربانی» هم قرار گرفته است که اینبار طراح بدن ماندلا را با حروف انگلیسی پوشیده از شعار‌ها و اهداف او قرار داده است. البته شاید استفاده خلاقانه از این ژست را بتوان در کار «فرناندوآرکه» مشاهده کرد. طراح در کار خود با استفاده از طرحی فانتزی که یادآور همان ژست ماندلاست. به جای مشت گره کرده او پنجه دستی باز ترسیم کرده است که بالهای یک کبوتر است که با قلبی سرخ از قفس بدن خارج می‌شود. این طرح آرکه به نوعی تداعی کننده مرگ ماندلاست که پیروزمندانه و با لبانی خندان دنیای فانی را ترک می‌کند.
در نگاه خوشبینانه می‌توان ضمن اشاره به تنوع نگاه در این نمایشگاه پوستر به وجوه مشترک و نزدیکی ایده‌ها اشاره کرد. طراحان علیرغم فاصله‌های جغرافیایی که با هم دارند، باز هم ایده‌های مشترکی در کار آن‌ها دیده می‌شود. ممکن است انتشار برخی از این پوسترها در فضای مجازی علتِ شباهت‌های ایده‌ای در این نمایشگاه باشد، وگر نه همچنان می‌توان به پرواز ماندلا در خانه هنرمندان و لبخندطراحان پوسترها امیدوار بود.
در مسابقه پوستر «ماندلا» سابینا اوبرهولزر و رناتو تاگلی از سوییس به همراه اسکات لاسر آمریکایی داوری آثار را بر عهده داشتند و در نهایت آربر کولونجل از مقدونیه، مارلینا بزک اسمیت از آمریکا، ژرومه ربیر دسویکس از فرانسه به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم را بدست آوردند و بهنام رییسی، الهه عبیات، ریحانه علایی، فرناز دم‌نابی و عمران عبدالهی به ترتیب رتبه‌های چهارم تا هشتم را از آن خود کردند.
نظر شما